(Wuhan COVID-19)ကူးစက်ရောဂါဗိုင်းရပ်နဲ့ပါတ်သက်လို့

(Human Coronavirus)နဲ့ပါတ်သက်ပြီးလူတချို့က(H-COV)ဟာလူ့ခန္ဓာကိုယ်အပြင်ဖက်မှာအကြာကြီးအသက်မရှင်သန်နိုင်ဘူးလို့(Facebook)တွေမှာရေးသားဖြန့်ဝေနေကြတာဖတ်လိုက်ရလို့၊အဲဒါဟုတ်မှန်ပါသလားဆရာဆိုပြီး၊ကျွန်တော့်ကိုလာမေးကြပါတယ်။

–

အားလုံးကိုအထူးသတိပေးချင်တာကတော့၊ဒီအချိန်မှာ(Wuhan COVID-19)ကူးစက်ရောဂါဗိုင်းရပ်နဲ့ပါတ်သက်လို့သုတေသအထောက်အထားမခိုင်မာတဲ့သတင်းမှားတွေကိုမယုံကြည်ကြဖို့၊သတင်းမှားတွေကိုရေးသားဖြန့်ဝေနေတဲ့လူတွေကိုအထူးသတိထားကြဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

–

တရုတ်ပြည်ကဆရာဝန်တစ်ယောက်ကဟိုလို၊ဒီလိုပြောပါတယ်ဆိုတိုင်းလဲမယုံကြည်ကြပါနှင့်။ကမ္ဘာပေါ်မှာပြည်ကြီးတရုတ်တွေဆိုတာသူများဒုက္ခရောက်အောင်လုပ်တဲ့အကျင့်ဆိုးတွေရှိတတ်ကြပါတယ်။ပြည်ကြီးတရုတ်တွေကိုပြောတာပါ၊မြန်မာပြည်ဖွား၊မြန်မာစိတ်ထားကြတဲ့တရုတ်လူမျိုးညီအကိုတွေကိုလုံးဝမဆိုလိုပါ။

–

တချို့လူတွေက(Corona Virus)တွေဟာလူ့ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပအရာဝတ္တုတွေပေါ်မှာအသက်မရှင်နိုင်ဘူးဆိုပြီးသတင်းမှားတွေလိုက်ဖြန့်ဝေနေတာဟာဘာမှခိုင်မာတဲ့သုတေသနအထောက်အထားတွေမရှိပဲမြန်မာလိုဘာသာပြန်ပြီးရမ်းရေးနေတဲ့(Facebook)ကစာတွေဖြစ်ပါတယ်။သေသေချာချာတိတိကျကျသိနိုင်ဖို့အတွက်၊ကိုယ်တိုင်သုတေသနအထောက်အထားတွေကိုအင်္ဂလိပ်လိုရှာပြီးတိုက်ရိုက်ဖတ်ရူလေ့လာကြစေချင်ပါတယ်။

–

ဒီ(Virus)ကိုသေသေချာချာစနစ်တကျ၊ခေတ်မှီစမ်းသပ်မှု့တွေနဲ့လေ့လာထားတဲ့သုတေသနစာတန်းတစ်စောင်ကဒီဗိုင်းရပ်(စ်)ဟာပြင်ပသက်မဲ့ပစ္စည်းတစ်ခုခုအပေါ်မှာဘယ်လောက်ကြာအောင်အသက်ရှင်သန်နေထိုင်နိုင်သလဲဆိုတာတိတိကျကျ၊ပြတ်ပြတ်သားသား၊သုတေသနလုပ်ပြီးရေးသားဖေါ်ပြထားတာတွေရှိနေပါတယ်။

–

ဒီ(Virus)လူ့ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပမှအသက်မရှင်သန်နိုင်ဘူးဆိုပြီးမြန်မာတွေပေါက်ကရရေးနေတာဟာအထောက်အထားသုတေသနမရှိပဲမိမိတို့ထင်ရာမြင်ရာရမ်းရေးနေတာ၊လိမ်ညာနေတာဖြစ်လို့လုံးဝ(လုံးဝ)မှားပါတယ်။မပေါ့ဆကြပါနှင့်။

–

ခိုင်မာတဲ့သုတေသနစာတမ်းတစ်ခုအရ၊ဒီဗိုင်းရပ်(စ်)ပိုးတွေဟာအပြင်မှာရှိတဲ့သက်မဲ့အရာဝတ္တုတစ်ခုခုရဲ့မျက်နာပြင်ပေါ်မှာဘယ်လောက်ကြာကြာအသက်ရှင်သန်နိုင်သလဲဆိုတာဟာ၊အဲဒီမျက်နှာပြင်ဝတ္တုပစ္စည်းအမျိုးအစား၊ပါတ်ဝန်းကျင်စိုထိုင်းမှု့နှင့် ပါတ်ဝန်းကျင်အပူချိန်တွေအေပေါ်မှာသွားပြီးမူတည်နေပါတယ်။

–

ဒါကြောင့်ဘုမသိဘမသိ၊သုတေသနအထောက်အထားဘာမှခိုင်ခိုင်မာမာမရှိပဲနဲ့(Facebook)မှာရေးနေတဲ့စာတွေကိုမယုံကြည်ကြဖို့၊ဆေးပညာရှင်တွေသုတေသနအထောက်အထားခိုင်ခိုင်မာမာနဲ့ပြောတော့မှယုံကြည်ကြပါလို့ထပ်ပြီးပြောကြားလိုပါတယ်။

–

References:

A novel coronavirus (2019-nCoV) has recently emerged from China with a total of……………….အသေးစိတ်သိချင်ရင်အပေါ်မှာပေးထားတဲ့လင့်ခ်မှာအင်္ဂလိပ်လိုဆက်ဖတ်ပါ။

–

A Medline search has been done on January 28, 2020. The following terms were used, always in combination with “coronavirus”…………………. အသေးစိတ်သိချင်ရင်အပေါ်မှာပေးထားတဲ့လင့်ခ်မှာအင်္ဂလိပ်လိုဆက်ဖတ်ပါ။

–

Persistence of coronavirus on inanimate surfaces.

Most data were described with the endemic human coronavirus strain (HCoV-) 229E. On different types of materials, it can remain infectious for 2 hours up to 9 days. A higher temperature such as 30°C or 40°C reduced the duration of persistence of highly pathogenic MERS-CoV, TGEV and MHV. However, at 4°C persistence of TGEV and MHV can be increased to ≥ 28 days. Few comparative data obtained with SARS-CoV indicate that persistence was longer with higher inocula (Table 1). In addition, it was shown at room temperature that HCoV-229E persists better at 50% compared to 30% relative humidity ——–

–

တိကျသေချာပြီး၊ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့သုတေသနတစ်ခုက(January 28, 2020)ရက်နေ့မှာ(Human Coronavirus)တွေပြင်ပမှာဘယ်လောက်အသက်ရှင်သန်နေထိုင်နိုင်တယ်ဆိုတာကိုသေချာသုတေသနလုပ်ထားပြီးပါပြီ။သုတေသနရဲ့ဖေါ်ပြချက်အရဆိုရင်—–

—

*****( Human coronavirus HCoV) ဟာလူ့ခန္ဓာကိုယ်အပြင်ဖက်ဝတ္တုပစ္စည်းတစ်ခုခု၏မျက်နာပြင်အပေါ်မှာ၊ထိုဝတ္တုပစ္စည်းအမျိုးအစားနှင့်ပါတ်ဝန်းကျင်အပူချိန်အပေါ်မှာမူတည်ပြီးအချိန်အတိုဆုံးအလူမီနီယမ်မျက်နှာပြင်အပေါ်မှာ(၂)နာရီကနေ၊အချိန်အရှည်ဆုံးပလတ်စတစ်မျက်နာပြင်အပေါ်မှာ(၉)ရက်အထိ၊အခန်းအပူချိန်မှာအသက်ရှင်သန်နေနိုင်တယ်ဆိုတာသုတေသနအထောက်အထားတွေအခိုင်အမာရှိနေပါတယ်။)******

–

In addition, it was shown at room temperature that HCoV-229E persists better at 50% compared to 30% relative humidity)ပါတ်ဝန်းကျင်စိုထိုင်းမှု့(humidity)အပေါ်မှာလဲမူတည်နေပါတယ်။ဆိုလိုတာကစိုထိုင်းမှု့များရင်များသလိုပိုပြီးကြာကြာအသက်ရှင်သန်နေထိုင်နေနိုင်ပါတယ်။

—

အသေးစိတ်တိတိကျကျပြောရရင်၊Human Coronavirus (H-COV)ဟာ

–

အလူမီနီယမ်(Aluminium)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အနည်းဆုံး(၂)နာရီကနေ၊အများဆုံး(၈)နာရီအထိပဲအသက်ရှင်သန်နေထိုင်နိုင်ပါတယ်။

–

စတီး(Steel)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

အလူမီနီယမ်ကလွဲပြီး၊တခြားသတ္တု(Metal)အများစုတွေရဲ့မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊(အခန်းအပူချိန်)မှာဆိုရင်လဲ(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

သစ်သား(wood)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(အခန်းအပူချိန်)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၄)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

စက္ကူ(Paper)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(အခန်းအပူချိန်)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

ဖန်သား(Glass)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(အခန်းအပူချိန်)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၄)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

ပလတ်စတစ်Plastic)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(အခန်းအပူချိန်)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၉)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

(PVC)အမျိုးအစားပလတ်စတစ်မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

ဆီလီကွန်သားရေ(Silicon rubber)မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

ခွဲစိတ်ခန်းသုံးရာဘာလက်အိပ်(latex surgical glove) မျက်နာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၈)နာရီအထိပဲအထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

တစ်ခါသုံးခွဲစိတ်ခန်းသုံးဝတ်စုံ(Disposable gown) မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(အခန်းအပူချိန်)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၂)ရက်အထိပဲအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

ကြွေရည်၊စဉ့်ရေသုတ်ပစ္စည်း(Ceramic)မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

တယ်ဖလွန်သား(Teflon) မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ၊အပူချိန်(21 ံC)မှာဆိုရင်အများဆုံး(၅)ရက်အထိအသက်ရှင်နေနိုင်ပါတယ်။

–

အလူမီနီယမ်(Aluminium)မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာခဏပဲအသက်ရှင်နိုင်တယ်ဆိုတာကအလွန်အံသြစရာကောင်းပါတယ်။ဒါကြောင့်မို့၊ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ၊အလူမီနီယမ်၊မာကျူရီ၊ခဲအစရှိတဲ့(Metals)တွေပါဝင်ထည့်သွင်းထားတာတွေကိုတွေ့ရပါတယ်။ဒါကြောင့်တချို့ကာကွယ်ဆေးတွေမှာပါဝင်နေတဲ့(Heavy Metal)တွေဟာဦးနှောက်နှင့်အာရုံကြောကိုထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။

Reference:

–

ဒီပိုးကိုခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပမျက်နှာပြင်တစ်ခုမှာ၊ပိုးအသတ်နိုင်ဆုံးပိုးသတ်ဆေးအရည်တွေကတော့၊အီသနော(Ethanol)အရက်အမျိုးအစားနှင့်၊လူတွေနေ့စဉ်သုံးနေတဲ့အရက်ပျံ(Isopropyl alcohol or 2-propanol)တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ အီသနောအရည်၊ပျင်းအား(85%)နှင့်အထက်ပက်ဖျန်းပေးပြီးစက္ကန့်(၃၀)အကြာမှာတင်ပိုးအရေအတွက်[log10(5.5)] ရာခိုင်နုန်းအားဖြင့်(75%)လောက်သေပါတယ်။အရက်ပျံပြင်းအား(75%)နှင့်ပက်ဖျန်းလိုက်ပါကစက္ကန့်(၃၀)အကြာမှာတင်ပိုးအရေအတွက်[log10(4.0)]အထိ၊ရာခိုင်နုန်းအားဖြင့်(60%)လောက်သေပါတယ်။

Reference:

–

–

ဒီနေရာမှာအရက်ပျံနှင့်ဗိုင်းရပ်စ်ထိတွေ့တဲ့အချိန်သိပ်အရေးကြီးပါတယ်။အထူးအကြံပြုချင်တာက၊(Isopropyl alcohol or 2-propanol 75%)ကိုဒီအတိုင်းပက်ဖျန်းလိုက်ရင်တစ်မိနစ်လောက်အတွင်းခြောက်ခန်းသွားနိုင်လို့အချိန်တိုတဲ့အတွက်ဗိုင်းရပ်(60%)ကနေ(80%)လောက်အထိပဲသေနိုင်ပါတယ်။တစ်ကယ်လို့အရက်ပြန်(Isopropyl alcohol)ကိုအဝတ်စ(သို့မဟုတ်)စက္ကတစ်ရှူးစတွေမှာသုပ်ပြီးမျက်နာပြင်တစ်ခုအပေါ်မှာ(၅)မိနစ်အကြာလောက်အုပ်ထားမယ်။ဒါမှမဟုတ်အကြိမ်ကြိမ်ပက်ဖျန်းပေးမယ်ဆိုရင်တော့၊အချိန်ကြာကြာတိုင်အောင်ခန်းခြောက်မသွားပဲဗိုင်းရပ်တွေကိုထိတွေ့မှုရှိနေသဖြင့်၊အရက်ပြန်နှင့်ဗိုင်းရပ်ထိတွေ့မှုအချိန်ကြာရင်ကြာသလိုဗိုင်းရပ်စ်သေနိုင်မှုရာခိုင်နုန်းလဲပိုများလာနိုင်ပါတယ်။ဒါကတော့သုတေသနထဲမှာမပါပါဘူး။အကြံပြုချက်သက်သက်ပါ။

—

အနှစ်ချုပ်ပြောချင်တာကသုတေသနအထောက်အထားမရှိပဲနဲ့ပေါက်ကရရေးထားတာတွေကိုလုံးဝ(လုံးဝ)မယုံကြပါနှင့်။ကမ္ဘာပေါ်မှာအမေရိကန်နိုင်ငံဟာအလွန်တိုးတက်ပါတယ်။ဘာကြောင့်တိုးတက်တာလဲဆိုတော့၊အမေရိကန်မှာကျောင်းတက်ဖူးတဲ့ပညာတတ်တဲ့လူတိုင်းဟာ၊ဘယ်ကိစ္စကိုမဆိုခိုင်မာတဲ့သုတေသနအထောက်အထားတွေမပါရင်လုံးဝကိုမယုံကြည်တတ်ကြပါဘူး။

–

အမေရိကန်နိုင်ငံက၊ပညာရှင်တွေအကြားမှာသုတေသနအထောက်အထားတွေမပါပဲစကားပြောတယ်ဆိုတာဟာအလွန်ရှက်စရာကောင်းတဲ့အလုပ်တစ်ခုပါ။မြန်မာလူမျိုးတွေအများစုကတော့သုတေသနမပါတဲ့အရပ်စကားမှာပဲလမ်းဆုံးနေကြတာဟာတကယ်ကိုသနားစရာကောင်းပါတယ်။ဒီစရိုက်ကိုပြုပြင်ကြဖို့လိုအပ်နေပါပြီ။

–

အထူးမှတ်ချက်။

ဘယ်သူ့ကိုမှရည်ရွယ်ပြီးအတိုက်ခံလုပ်ရေးနေတာမဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုတော့အားလုံးနားလည်ပေးကြစေချင်ပါတယ်။။ဒီသတင်းအမှားကိုယုံကြည်မိပြီး၊ပေါ့ပေါ့ဆဆနေကြရင်ရောဂါအကူးအစက်ခံကြရပြီး၊အသက်ပေါင်းများစွာမဆုံးရံှုးရအောင်စေတနာဖြင့်၊ခိုင်မာတဲ့သုတေသနအထောက်အထားတွေကိုရှာဖွေဖေါ်ထုတ်ပြသရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။အားလုံးဘေးကင်းကြပါစေ။

–

Kelvin Albert Power

–

References: